Uit de analyses van de Nationale DenkTank 2019 is gebleken dat veel mensen in de digitale samenleving last hebben van overprikkeling. Mailtjes, nieuwsberichten, social media updates en appjes; als je wilt kun je je altijd laten afleiden. Veel mensen ervaren dit als vervelend, maar vinden het toch lastig om er iets aan te doen. DenkTankers Karlijn Hermans en Lieke Groen trokken het land in met hun oplossing ‘Verlicht’, om stress te verlichten en rustmomenten te brengen daar waar ze nodig zijn. Lees een verslag van hun tocht door Nederland.
De oplossing Verlicht
De DenkTank oplossing ‘Verlicht’ maakt gebruik van lichttechnologie die ontspannend werkt, om mensen te helpen ontprikkelen. Dit is nodig omdat de mogelijkheid om altijd ‘aan’ te staan en op ieder moment van de dag blootgesteld te worden aan prikkels bij veel mensen zorgt voor een laag, maar chronisch stressniveau. Kijken naar een Verlicht lichtinstrument zorgt ervoor dat je even een rustmoment inbouwt, zodat de chronische aanwezigheid van stress onderbroken wordt. Dit helpt bij ontprikkelen en weer cognitief opladen. En dit zorgt er dan weer voor dat je weerbaarder bent tegen de prikkels waar je vervolgens onvermijdelijk weer aan blootgesteld wordt.
Verlichte plekken – start in het onderwijs
Onze tocht door Nederland begon bij de Odaschool, een basisschool in Weert. Bij binnenkomst bleek al snel dat er aan prikkels geen gebrek was en aan rustmomenten des te meer. We kregen de mogelijkheid om een lichtinstrument te testen in groep 7/8, vlak voor een toets. De reacties van de kinderen waren goudeerlijk. Kinderen gaven aan rustig te worden van het licht en vroegen zich zelfs af ‘of het al verkrijgbaar is’. Een kind gaf aan dat hij het liever niet in de klas wilde. Zijn neiging om patronen te willen ontdekken in het licht zorgde ervoor dat hij ernaar bleef kijken. En dat is nou precies wat de lichttechnologie doet. Binnen de TU Eindhoven is het juiste niveau van complexiteit bepaald zodat je aandacht vastgehouden wordt, maar het niet vermoeiend is. Dit hebben we dan ook meteen getest als alternatief voor de tv met Disneyfilmpjes tijdens het middageten op de school.
Een week later vervolgden we onze tocht naar Het College in Weert. Tijdens de pauzes viel meteen op dat met name de jongeren van de onderbouw erg geïsoleerd op hun telefoon spelletjes speelden. Uit de observatie van de jongeren bleek dat van bijna iedereen de aandacht getrokken werd door de lichtinstrumenten. De reacties waren positief. Jongeren gaven uit zichzelf aan dat ze er rustig van werden en het hun aandacht vasthield. We kregen reacties als ‘Ik raak hiervan in trance’ en ‘Dit lijkt op het gevoel dat ik krijg van vissen’. De grote meerderheid gaf aan dat ze een speciale plek voor ogen hadden voor het instrument, zoals het tekenlokaal om inspiratie op te doen of thuis in de slaapkamer. Naast deze ervaringen kregen we sterk het gevoel dat mensen die rondhingen geïnteresseerd waren, namelijk de voor corvee aangestelde ‘schoolwachten’.
Zijn studenten hier ook mee geholpen?
Van jongeren gingen we naar studenten die aan het blokken waren voor de tentamens in de Universiteitsbibliotheek (UB) van de UvA. Hier hadden we twee identieke studiezalen tot onze beschikking waarin we goed konden testen of er een verschil was in ervaring tussen de studiezaal met lichttechnologie en die zonder. Hier hebben we studenten met examenstress gevraagd wat ze van de lichtmuur vonden om het potentieel van de lichtinstrumenten voor een nieuwe UvA UB locatie te testen. We trokken ook de aandacht van het UvA social media team en de Folia, de journalistieke website voor studenten en medewerkers van de UvA.
Naast het onderwijs leidde onze tocht ook naar orthodontie- en tandartspraktijk Vos in Weert. In de analogie van wachten, rondhangen, niksen (denk terug aan de schoolwachten) en dan vaak naar je telefoon grijpen, is dit natuurlijk de uitgelezen plek voor onze technologie om mensen een welverdiend rustmoment te geven. Het bleek vooral dat jongeren lastig van hun telefoon te krijgen waren (zoals we ook op de middelbare school hadden gezien) terwijl volwassenen en ouderen het heel prettig vonden dat ze ergens naar konden kijken en hier ook rustig van werden. Kleine kanttekening is dat dit wel alleen werkte als de tandarts de televisie met reclamebeelden in de wachtkamer uit had gezet.
Te veel concurrentie?
Heeft onze lichttechnologie ook nog ergens minder effect gehad? Jazeker, de lichtinstrumenten bleken minder het gewenste effect te hebben wanneer ze moeten concurreren met andere dingen die mensen heel graag willen. Dat gaat dus niet per se om telefoons – uit de DenkTank analyses bleek juist dat mensen daar graag minder op zouden willen – maar wel bij andere afleiding. Een voorbeeld hiervan was de wachtrij van het Sinterklaashuis in Weert, waar mensen weliswaar aan het wachten waren, maar de afleiding van de omgeving te groot was.
Conclusie: rustmomenten voor wachtenden
Samenvattend blijkt er dus vooral vraag te zijn naar Verlicht op plekken waar mensen toch al komen, vaak weinig te doen hebben, en er in de omgeving geen al te grote afleidingen zijn. Wat dit betreft helpt het ook om mensen bewuster te maken van het probleem en ze dan een oplossing te bieden die inzet op deze elementen. Dit is precies wat we gaan doen bij centrum X van de TU Delft. Hier organiseren we zowel een workshop vanuit onze achtergrond als omgevingspsycholoog en richten een kamer in met Verlicht lichtinstrumenten. De toekomst is dus Verlicht, ook na de DenkTank!
