PERSBERICHT: Gezond en eerlijk digitaal samenleven gaat niet vanzelf

Niet iedereen is digitaal zelfredzaam. Bijna 800.000 Nederlanders profiteren niet mee van de positieve effecten van onze digitaliserende maatschappij. Daarbovenop zijn nog eens 3 miljoen Nederlanders niet digitaal vaardig en heeft 90% van deze mensen dit niet in de gaten. Dit zijn slechts twee bevindingen uit onderzoek naar wat momenteel een gezonde, weerbare, inclusieve en eerlijke samenleving in de weg staat, die vandaag door de Nationale DenkTank zijn gepresenteerd.

Sinds medio augustus doet de DenkTank onderzoek naar de vraag ‘Hoe realiseren we een digitale samenleving die gezond, weerbaar, inclusief en eerlijk is?’. Hiervoor zijn zo’n 80 gesprekken gevoerd met ervaringsdeskundigen, hoogleraren en experts en zijn verschillende onderzoeksrapporten bestudeerd. Door onderzoeksbureau Newcom is onder 871 respondenten (afspiegeling van de Nederlandse bevolking) een survey uitgezet. De resultaten van de analyses zijn vandaag bij de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW) in Haarlem gepresenteerd aan ruim 150 experts op het gebied van digitale technologie uit bedrijfsleven, overheid en wetenschap.

Knelpunten digitale samenleving
De DenkTank brengt nieuwe inzichten in de omvang van hoe de digitale samenleving ons welzijn beïnvloedt. Féline Scheijmans, deelnemer Nationale DenkTank 2019: “Ik wist wel dat digitale technologie veel kansen en uitdagingen biedt, maar we zijn soms echt geschrokken van de cijfers die we doorrekenden en van hoe bepalend de digitale samenleving is voor ons welzijn.”

• Niet iedereen is digitaal zelfredzaam: Bijna 800.000 Nederlanders profiteert niet mee van de positieve effecten van onze digitaliserende maatschappij. Dit kan gaan om mensen die moeite hebben met digitale vaardigheden, maar ook mensen met een handicap of fysieke beperking. Daarbovenop zijn nog eens 3 miljoen Nederlanders niet digitaal vaardig en heeft 90% van deze mensen dit niet in de gaten.
• Mentale gezondheid onder druk: Maar liefst driekwart (73%) van de internetgebruikers is zich niet bewust van de gevolgen van veelvuldig online zijn voor de mentale gezondheid, terwijl prestatie- en vergelijkingsdrang een toenemend probleem zijn voor de mentale gezondheid van internetgebruikers.
• Preventie en eigen regie in de zorg nemen toe dankzij technologie. Medische preventie en eigen regie in de zorg kunnen toenemen door de inzet van digitale middelen. We kunnen maar liefst 29 miljard per jaar besparen (50% aantal chronisch zieken te voorkomen met preventie x € 5.805 zorgkosten per persoon per jaar x 9,9 miljoen chronisch zieken in Nederland = € 29 miljard) op Nederlandse zorgkosten als er meer geïnvesteerd wordt in preventie en digitale techniek kan hierin een grote rol spelen. Volgens Lucien Engelen (schrijver, innovator, en ‘edge fellow’ bij Deloitte) gaat ruwweg 94% van de zorgkosten naar reparatiezorg. “Mes erin, pil erin, et cetera. Slechts 6% van het budget gaat daadwerkelijk naar preventie.”
• Ondermijning persoonlijke autonomie en privacy: Internetgebruikers hebben op dit moment geen eigen regie bij het uitwisselen van persoonlijke data, waardoor persoonlijke autonomie en privacy worden ondermijnd. Internetgebruikers zijn geen eigenaar van hun data en grote bedrijven als Google en Facebook kunnen deze data doorverkopen aan databrokers. Hierdoor is het als internetgebruiker onduidelijk wie jouw data bezit. Het opvallende is dat 69% van de Nederlanders grote waarde hecht aan hun privacy en 70% is bang voor misbruik van hun persoonsgegevens, maar dat zij vervolgens weinig actie ondernemen om hun online privacy te beschermen. Hierdoor ontstaat een ‘privacyparadox’.

De Nationale DenkTank gaat nu werken aan oplossingen
Na vandaag gaat de Nationale DenkTank 2019 verder met het bedenken en uitwerken van concrete oplossingen voor de gepresenteerde knelpunten. Op donderdag 12 december presenteert de DenkTank haar oplossingen tijdens de Eindpresentatie.