De NDT Lenteschool denkt in opdracht van de Rijksoverheid na over Nederland na de coronacrisis

Nederland sterker uit de Covid-19 crisis halen door te analyseren welke maatschappelijke problemen de crisis voornamelijk teweegbrengt of verergert én vanuit deze analyses creatieve oplossingen bedenken. Dit is de uitdaging die alumni van De Nationale DenkTank de afgelopen periode in opdracht van de Rijksoverheid zijn aangegaan.

Naar aanleiding van de opbrengst van een brede online bijeenkomst over de herstel-en vernieuwingsagenda van de Rijksoverheid in januari 2021 is de Nationale DenkTank (hierna: NDT) benaderd om zich te verdiepen in de cultuursector en het onderwijs. De NDT werd gevraagd een bijdrage te leveren vanuit het multidisciplinaire, jonge alumninetwerk waarmee met een frisse, interdisciplinaire blik naar deze twee thema’s gekeken kan worden. Op basis van deze vraag is een NDT Lenteschool georganiseerd waarin alumni van de NDT verder onderzoek hebben gedaan naar de problematiek die de coronacrisis teweeg heeft gebracht binnen respectievelijk het onderwijs en de culturele sector/creatieve industrie. Over de tijdspanne van ruim één maand (17 maart t/m 21 april 2021) hebben alumni ruim 30 experts gesproken, zijn gezamenlijke brainstormsessies georganiseerd en hebben de deelnemers 22 oplossingen binnen verschillende subdomeinen bedacht.

Inhoudelijke analyses en oplossingen

Binnen twee onderzoeksteams (onderwijs en cultuur) hebben de deelnemers onderzoek gedaan naar de problematiek die veroorzaakt of versterkt werd door de coronacrisis, en wat innovatieve oplossingen hiervoor konden zijn. Hiervoor doorliepen de deelnemers eerst een analysefase van twee weken, die afgesloten werd met een intern event waarbij de belangrijkste knelpunten per subdomein werden gepresenteerd aan elkaar. Hierna doorliepen de deelnemers de oplossingsfase voor twee weken waarin zij door middel van brainstormtechnieken tot oplossingen en oplossingsrichtingen kwamen bij de eerder geïdentificeerde knelpunten. Deze fase en de gehele Lenteschool werd afgesloten met een eindpresentatie waarin de belangrijkste knelpunten en oplossingen werden gepresenteerd aan geïnterviewde experts, geïnteresseerden vanuit het alumninetwerk en de opdrachtgever (Rijksoverheid). De resultaten van de Lenteschool zijn daarna gestructureerd gebundeld in een eindproduct dat als bijlage bij deze brief is toegevoegd.

Samenvatting en voorbeelden oplossingen

Onderwijs
Binnen het onderzoeksteam Onderwijs hebben deelnemers onderzoek gedaan aan de hand van de hoofdvraag “Welke lessen en kansen voor vernieuwing komen er uit de COVID-19-crisis naar voren om kansengelijkheid te vergroten?” Binnen drie subdomeinen – die actoren rond de leerling reflecteren – zijn oplossingen bedacht:

• Klas/school
  De actor die het dichtst bij de leerling staat is klas/thuis. Hierbinnen spelen vooral het lerarentekort, onbewuste vooroordelen van de docent en de uitdaging van maatwerk bieden in grote klassen. Ook blijkt dat interventies sneller mislukken als er geen breed gedragen verbetercultuur heerst. Een oplossing die hieraan bijdraagt is Frustratie Forum (slide 25); een platform waar frustratie wordt omgezet naar praktische oplossingen en daarmee bijdraagt aan de verbetercultuur op scholen.
• Thuis
  De coronacrisis heeft de invloed van de thuissituatie op schoolpresentaties vergroot. Hiermee werden bestaande problemen uitvergroot, zoals kansenongelijkheid die al ontstaat in de eerste levensjaren en verminderde betrokkenheid van ouders. Een voorbeeld om thuisbetrokkenheid te vergroten is een campagne Thuisbetrokkenheid (slide 40) waarin ouders op ludieke wijze aangespoord worden hun kinderen te helpen.
• Maatschappij
  Ten slotte lopen kwetsbare kinderen door corona grotere leerachterstanden op. Op maatschappijniveau dragen prestatiedruk en marktwerking hier nog meer aan bij. Oplossingen kunnen op nationaal of regionaal niveau voor verbetering zorgen. Zo zou Het extra uurtje (slide 59) geïmplementeerd kunnen worden op scholen waar dit het meest nodig is. Schaduwonderwijs dat kansenongelijkheid in de hand werkt zou volgens deze oplossing tegen gegaan kunnen worden door een dagelijks extra bijlesuurtje op school als gereguleerd alternatief aan te bieden.

Culturele sector en creatieve industrie
Binnen het onderzoeksteam Cultuur hebben deelnemers onderzoek gedaan aan de hand van de hoofdvraag “Welke acties moeten we (samenleving en overheid) ondernemen om de cultuursector en creatieve industrie wendbaarder en weerbaarder te maken n.a.v. de coronacrisis?” Binnen vier subdomeinen zijn oplossingen bedacht:

• Maatschappelijke waarde
  Allereerst is gefocust op de wat de Covid-19-crisis ons geleerd heeft over de maatschappelijke waarde van de culturele sector en creatieve industrie. De coronacrisis heeft laten zien dat de creatieve mindset van de sector zorgde voor innovatie en hielp omgaan met onzekerheid, waarin grote maatschappelijke waarde ligt. De Kunstenaars accelerator (slide 68) poogt structureel gebruik te kunnen maken van deze creatieve inzichten om de maatschappij verder te brengen.
• Alternatieve verdienmodellen
  De coronacrisis heeft blootgelegd dat de culturele sector financieel kwetsbaar is. Binnen het tweede subdomein is onderzoek gedaan naar welke verdienmodellen de sector toekomstbestendiger en weerbaarder kunnen maken? Eén van de aangedragen oplossingen in dit verband is Cultify (slide 75), dat een platform biedt om online culturele ervaringen financieel aantrekkelijk te maken voor zowel de maker als consument.
• Mentaal herstel
  De coronacrisis heeft een flinke wissel getrokken op de mentale gesteldheid van veel Nederlanders. Hoe kan de culturele sector succesvol aan het herstel hiervan – met name bij jongeren – bijdragen? Door Koepelgestuurde cultuureducatie (slide 86) geloven deelnemers dat succesvol cultuureducatie kan worden aangeboden om bij te dragen aan mentaal herstel in zowel het VO als PO.
• Nationaal erfgoed
  Tot slot is gefocust op het borgen van nationaal erfgoed en de plek die de Covid-19 crisis hierin in kan nemen. Your Story, Our Future (slide 101) is een landelijke campagne die het verhaal van jongeren in de coronacrisis middels een uitgewerkt stappenplan onder meer via sociale media, festivals en een digitale expositie een plek in ons nationaal erfgoed geeft.

Leeswijzer Eindproduct NDT Lenteschool

Graag verwijzen we u naar het eindproduct bij deze brief waarin u een volledig overzicht van de resultaten van de NDT Lenteschool kan vinden. Bij iedere oplossing staan ook de contactgegevens van de bedenker waarmee contact kan worden opgenomen voor verdere vragen over de oplossing. Wij hopen van harte dat de knelpunten en oplossingen opgenomen worden door de relevante betrokken partijen en dat deze Nederland beter uit de Covid-19 crisis gaan halen. Wij wensen u veel leesplezier!

Hartelijke groet, namens alle deelnemers,

Het kernteam van de NDT Lenteschool

Bekijk het Eindrapport van de NDT Lenteschool