int(5528)
Thema Nationale DenkTank 2022
Elk jaar buigt De Nationale DenkTank zich over een urgent maatschappelijke vraagstuk. Deelnemers komen met een gedegen probleemanalyse en frisse adviezen. De jaarlijkse onderzoeksthema’s vallen binnen de categorieën ‘zorg & gezondheid’, ‘leren & onderwijs’, ‘duurzaamheid’ en ‘sociale innovatie’. De Nationale DenkTank 2022 gaat aan de slag met één van de grootste duurzaamheidsproblemen van onze tijd: biodiversiteitsverlies.
Biodiversiteit; alles wat leeft
Biodiversiteit omvat de diversiteit van alle verschillende vormen van leven (ook wel bekend als organismen) die in een ecosysteem samenleven. Al deze organismen houden samen het ecosysteem in balans. Wanneer de biodiversiteit in een ecosysteem daalt, kan het uit balans raken. Hierdoor wordt het ecosysteem kwetsbaarder voor ziekten en plagen, maar ook voor extremen in het weer.
Verlaagde biodiversiteit heeft grote gevolgen
Het World Economic Forum ziet het verlies van biodiversiteit als één van de grootste bedreigingen voor de mensheid in het komende decennium. De afname van de biodiversiteit treft iedereen in onze samenleving en vormt een bedreiging voor het algemene welzijn en de economie. Denk aan de recentelijke uitbraken van de eikenprocessierups in Nederland. Hier lag de oorzaak in de relatieve overbeplanting van eiken in vergelijking met andere boomsoorten (een zogeheten monocultuur) in combinatie met een gebrek aan natuurlijke vijanden door te veel maaien. In het verlengde daarvan staan maatschappij- brede problemen, zoals de huidige Covid-19 pandemie. Verder zou Nederland zonder bestuivende insecten bijvoorbeeld 40% minder Elstar appels kunnen produceren. Aan de andere kant zijn groenere straten en de aanwezigheid van parken door meerdere studies gerelateerd aan lagere sterftecijfers, bijvoorbeeld omdat zulke omgevingen meer uitnodigen tot fysieke activiteiten en zorgen voor betere luchtkwaliteit. Verder becijferden de Nederlandse Bank en het Planbureau voor de Leefomgeving in 2020 dat Nederlandse financiële instellingen voor 510 miljard euro aan risico lopen door financiering van bedrijven met een hoge afhankelijkheid van bijvoorbeeld vruchtbare bodems, bestuiving, of hout. Financiële partijen lijken zich langzaam van deze risico’s bewust te worden en zien de nood tot duurzame investering, maar een duurzamere kijk op het financiële systeem heeft zich nog niet vertaald naar landelijke interventies of wetsvoorstellen.
Biodiversiteit staat onder druk in Nederland; de oorzaken
Het is beroerd gesteld met de biodiversiteit in Nederland. Sterker nog, in veel opzichten doen we het zelfs het slechtst van heel Europa. Van de inheemse planten- en diersoorten die in 1900 in Nederland leefden is op dit moment nog maar 15% over, en de afgelopen 30 jaar is maar liefst 75% van onze insecten verdwenen. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn veranderingen in land- en zeegebruik, overexploitatie, klimaatverandering, vervuiling en invasieve uitheemse soorten. Als we op nationaal niveau kijken is bijvoorbeeld het stikstofprobleem een grote boosdoener als het gaat om biodiversiteit.
Het is niet te laat om het tij te keren; maar er moet nu iets gebeuren
Het IPBES meent dat we een duurzame omgang met de natuur niet kunnen bereiken zoals we nu met haar omgaan. De ‘wereld’ kan de doelen van de ‘2030 Agenda for Sustainable Development’ alleen halen met fundamentele reorganisaties op economisch, sociaal, politiek en technisch vlak. Grote veranderingen zijn mogelijk zijn als er genoeg maatschappelijk en economisch draagvlak is. De omslag die Europa wist te maken in de jaren tachtig om van zure regen af te komen dient daarbij als voorbeeld.
De Nationale DenkTank daagt 20 deelnemers uit om 4 maanden lang zich te verdiepen in biodiversiteit: de crisis moet worden geagendeerd én worden aangepakt. Jonge denkers en doeners hebben de toekomst in handen: ga jij de uitdaging aan?
* Het thema voor de NDT’22 is volop in ontwikkeling. De exacte onderzoeksvraag en de sub-onderwerpen worden in de zomer definitief vastgesteld.
** De bovenstaande informatie is gebaseerd op diverse bronnen. Klik hier voor de bronvermelding.
