MiniDenkTank over de GGZ

Door: MiniDenkTank Commissie

Op World Mental Health Day, 10 oktober 2021, presenteerde de MiniDenkTank haar opbrengsten van een weekend vol persoonlijke ervaringen, scherpe analyses en creatieve oplossingen. Tijdens dit weekend tackelden 15 DenkTank alumni en 5 ervaringsdeskundigen de vraag: Hoe zorgen we dat jongeren en volwassenen met ernstige psychiatrische aandoeningen sneller de juiste zorg ontvangen?

De opbrengsten bestonden uit een analyse van de grootste knelpunten binnen dit vraagstuk en concrete oplossingen om deze knelpunten aan te pakken. Deze volledige eindpresentatie is te downloaden via: eindpresentatie minidenktank.

Tijden van crisis én revolutie

Naast de huidige coronacrisis kent Nederland – al veel langere tijd – een heel andere crisis: de crisis in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). De budgetten om te voldoen aan de vraag naar psychiatrische hulp is verre van toereikend. Gemeenten zitten met hun handen in het haar wat betreft de jeugd-GGZ, dat zij sinds de “decentralisatie” van 2015 zelf moet zien te coördineren. In de zorg voor volwassenen zijn wachtlijsten enorm: tussen intake en behandeling kunnen weken, soms wel jaren zitten. Afgelopen herfst luidde de branchevereniging van de Nederlandse GGZ de noodklok: de wachtlijstproblematiek is te groot om door de ggz zelf te worden opgelost. Help ons!

Tegelijkertijd voltrekt zich in de wereld van onderzoek en beleid voor volksgezondheid een stille revolutie. Langzamerhand groeit het besef dat de juiste oplossingen niet altijd ‘top-down’ kunnen worden gevonden en juist het perspectief van de cliënt of patiënt veel centraler moet komen te staan. Maar hoe doe je dat, hoe zet je ervaringskennis in voor een beter GGZ-systeem? Hoe hard ze ook hun best doen, beleidsmakers lijken het antwoord op die vraag nog niet te hebben gevonden.

MiniDenkTank GGZ: een bewijs dat het kan

De Nationale DenkTank bracht op Landgoed Noorderheide deze twee maatschappelijke vraagstukken in woord en daad samen in de vorm van een MiniDenkTank (MDT). In een pressurecooker van slechts twee dagen werden scherpe analyses geschreven en nieuwe oplossingen bedacht voor de GGZ. Ditmaal niet alleen vóór, maar ook mét en dóór mensen met eigen ervaringen in de GGZ – zelf als patiënt, als naaste en/of als professional. Deze unieke combinatie van perspectieven bracht de MDT tot bijzondere nieuwe inzichten en richtingen voor de GGZ in ons land.

Zoektocht naar de knelpunten

De MiniDenkTank begon op zaterdag met de analysefase, oftewel een zoektocht naar de belangrijkste knelpunten die het tijdig de juiste psychiatrische hulp bieden momenteel in de weg staan. Het resultaat waren de volgende drie knelpunten:

1. Een integrale blik op geestelijke gezondheidszorg is hard nodig, maar ontbreekt. Partijen wijzen naar elkaar, een gezamenlijke visie blijft uit.
2. Gebrek aan sturing werkt ongelijkheid in de hand, bijvoorbeeld tussen inwoners van verschillende gemeenten, tussen arm en rijk, en tussen mensen met lichtere en zwaardere klachten.
3. Er is onvoldoende maatschappelijke urgentie om de problemen in de GGZ echt aan te pakken. De wachtlijstproblematiek is onvolledig in beeld, en er bestaat een verkeerd, stigmatiserend beeld van wie of wat mensen met ernstige psychische klachten zijn.

Van problemen naar oplossingen

Vervolgens zetten we op zondag een andere bril op en gingen we aan de slag met het bedenken van oplossingen voor de gevonden knelpunten. De opbrengst van deze oplossingsfase is een set van 10 vernieuwende oplossingen die de deelnemers. Bijvoorbeeld de “Is dit te gek?” campagne, om urgentie te creëren bij politiek en beleidsmakers. En een “Patiënt-Werknemerstatuut”, voor een soepelere samenloop van zorg en werk. De eerste stappen richting implementatie van de oplossingen zijn al gezet en tijdens de terugkommiddag in januari zullen concrete vervolgstappen worden uitgedacht. Hoewel het einde van de crisis in de Nederlandse GGZ nog niet in zicht is, hopen we zo in ieder geval een bijdrage te leveren aan het realiseren van tijdige, juiste psychiatrische hulp voor iedereen die dat nodig heeft.

Met dank aan de Stichting Elise Mathilde en onze partners

Het weekend mocht ook dit jaar weer plaatsvinden op het prachtige Landgoed Noorderheide. We zijn onze partner Stichting Elise Mathilde Fonds erg dankbaar voor het openstellen van dit warme en sfeervolle (t)huis, en voor de heerlijke maaltijden en goede zorgen tijdens het weekend. Daarnaast danken we onze partners Leon de Jong (HSK groep), Stannie Driessen en Tim ’S Jongers (RVS) en Annemiek de Nooijer en Aris van Veldhuisen (AEF) voor hun ontzettend waardevolle bijdrage om het weekend mede mogelijk te maken.

Vervolgstappen
Op 30 januari, vanaf 16:00u, zal er een terugkomdag plaatsvinden waarna enkele oplossingen verder gebracht worden. Hiervoor is alle hulp en ondersteuning erg welkom, dus neem gerust contact met ons op als je geïnteresseerd bent in een van de oplossingen. Je kunt ons bereiken via info@nationale-denktank.nl, onder vermelding van MiniDenkTank GGZ. We zien uit naar je reactie!