Kennismaking thema ‘Biodiversiteit’ tijdens Voorjaarsdag 2022

Door: Félice Bogaert

Op zaterdag 23 april, een zeldzaam zonnige lentedag, vond de jaarlijkse Voorjaarsdag plaats: een event waarbij het alumninetwerk van onze Stichting bijeenkomt om kennis te maken met het thema van aankomende DenkTank editie.
Voor het eerst sinds de pandemie was het weer mogelijk om elkaar fysiek te ontmoeten en bij te praten. Verder werden de 65 aanwezigen middels interessante lezingen en gesprekken met experts op de hoogte gebracht over de problematiek van de biodiversiteit in Nederland. Dit gebeurde op het vruchtbare terrein van de Trompenburg Tuinen te Rotterdam: een prachtige botanische tuin en arboretum op 8 hectare grond op de rand van het stadscentrum, die volop in bloei stond, en van grote waarde is op het gebied van biodiversiteit en natuurhistorie.
Lezingen door Louise Vet, Wouter Ubbink en Arjan Postma.

Niemand minder dan Lieke Molenaar en Jort van Dalen van de voorgaande DenkTank editie in 2021 waren de zonnige dagvoorzitters met aanstekelijk enthousiasme. Nadat zij de aanwezigen welkom hadden geheten betrad het gezelschap de kas om met elkaar de diepte van het thema in te duiken, door interessante presentaties van vooraanstaande personen bij te wonen.
De urgentie van het thema Biodiversiteit werd gauw duidelijk bij de eerste lezing door Louise Vet (ex-directeur Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), Emeritus Professor in Evolutionaire Ecologie (WUR), Voorzitter Deltaplan biodiversiteit): als we ecologische crises willen voorkomen moeten we zo snel als mogelijk de handen ineenslaan en samenwerken. Denk aan onze watervoetafdruk, systematische overbelasting van vruchtbare gronden en steeds maar grotere afname van grondstoffen. We moeten van EGOcentrisch naar ECOcentrisch gaan bewegen, en veerkracht is daarbij cruciaal. Diversiteit geeft veerkracht en zorgt dat een systeem blijft draaien. Met de manier waarop we als samenleving nu opereren, helpen we de biodiversiteit om zeep. Voor de transitie van EGO naar ECOcentrisch is onze bodem het allerbelangrijkste.
Ondanks dat we het systeem ver in de vernieling hebben geholpen is er hoop: zodra we de natuur een handje helpen, is zij in staat zichzelf te herstellen. Dr. Vet gaf als voorbeeld het Loess Plateau in China, waa r een totaal onvruchtbaar woestijngebied binnen 20 jaar compleet getransformeerd werd tot een bloeiend ecosysteem vol vogels, vlinders en insecten. Zelfs na 100 jaren of complete verwoesting ontpopte het gebied zich tot een vruchtbare landbouwgrond.

Na deze interessante lezing was het tijd voor Wouter Ubbink (VN-Jongerenvertegenwoordiger Biodiversiteit en Voedsel). Hij benaderde het onderwerp van een andere invalshoek en stelde ons de vraag wie er nou eigenlijk verantwoordelijk is voor de achteruitgang van biodiversiteit. Burgers, bedrijven en overheid, drie belangrijke kandidaten, noemt hij qua verantwoordelijkheid pinguïns op het droge. Ze wachten en kijken naar elkaar, niemand durft als eerste te springen. En hoe komen we daar nou uit? Eén van de inzichten is in elk geval dat we ervan doordrongen moeten raken dat iederéén een verantwoordelijkheid heeft. Een mooi pleidooi met scherpe metaforen die de toehoorders aan het denken zette.

Na de eerste lezingen werd een biodiversiteitswandeling door de tuin georganiseerd, een speurtocht door de mooie Trompenburg Tuinen langs de prachtige verscheidenheid aan bomen, struiken, bloemen en kruiden, georganiseerd door cateringbedrijf de Maaltuin, om spelenderwijs soorten te ontdekken in de tuin. Onderweg werd een ‘stormschadesiroopje’ aangeboden, met ingrediënten van o.a. de boomtakken die gesneuveld waren tijdens de storm Eunice in februari.

Bij het Zwanenmeer kwam de groep samen rondom de derde spreker Arjan Postma, een boswachter en spreker die ook geregeld op TV te zien is bij praatprogramma Jinek. Hij gaf een geweldig inkijkje in hoe menselijk ingrijpen soms een averechts effect kan hebben. Als koeien bijvoorbeeld ‘gaten’ stampen in de wei willen alleen dáár orchideeën groeien. Je moet dus vooral niet de koeien weghalen, in de angst dat ze de mooie bloemen vertrappen, want: geen koeien, geen orchideeën. Verder moeten we in onze drang de natuur te beschermen, verandering niet tegenhouden, maar juist aanjagen, zo vertelde hij.

Aan tafel bij biodiversiteitsexperts
Inmiddels werd het etenstijd en verzamelde het gezelschap zich onder een open tent, om met elke gang aan één van de 10 tafels aan te schuiven bij een expert op het gebied van biodiversiteit. Cateringbedrijf De Maaltuin, het reizende restaurant, toverde bijzondere natuurgerechten op tafel met een knipoog naar de botanische tuin.

De volgende tafelgasten hebben tijdens het diner een stelling naar voren gebracht, die met de alumni werd bediscussieerd:
• Arnold van Vliet (bioloog, Wageningen Universiteit)
• Alex Datema (voorzitter BoerenNatuur, algemeen bestuurslid Deltaplan Biodiversiteitsherstel)
• Gert Fortgens (directeur, Trompenburg Tuinen)
• Kees Vink (professor biologie EUR, hoofd life science dept EUC)
• Koos Biesmeijer (wetenschappelijk directeur Naturalis, hoogleraar Natuurlijk Kapitaal Uni Leiden)
• Caroline van Leenders (sr. Procesmanager duurzame transities, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland)
• Lyda den Hartog (waarnemend directeur Natuur, Ministerie van LNV)
• Mark van Heukelum (expert water & natuur, ecoloog, Oak Consultants
• Fabian Kemps Verhage (boer, herenboeren Wenumseveld én DenkTanker van 2018)
• Sanne Janssen (sr. Communicatieadviseur duurzaam consumeren & circulaire economie, Milieu Centraal)

De tafelgasten hebben vervolgens middels twee interessante stellingen en discussies met de overige aanwezigen inzichten gedeeld, onder andere om inhoud en richting te geven aan de aankomende Biodiversiteits-DenkTank van 2022, waarvan de vormgeving van het thema en het bepalen van de deelthema’s op het moment van schrijven nog volop in ontwikkeling is.

Wij danken alle aanwezigen, de sprekers en experts, onze contactpersonen van de Trompenburg Tuinen en alumni van uiteenlopende DenkTankjaren, van harte voor het gedeelde enthousiasme, kennis en aanwezigheid en we zien uit naar aankomende editie. We ontmoeten elkaar graag weer met het aanvangen van de DenkTank in augustus dit jaar met als doel: samen de biodiversiteit in Nederland vooruithelpen.